Давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг фаолияти устидан самарали назорат чоралари ўрнатиш, фуқаро ва тадбиркорлик субъектларининг маъмурий судларда маҳаллий давлат ҳокимияти қарорлари устидан берилган шикоятларни кўриб чиқиш тизимини такомиллаштириш ҳамда ташкилий-ҳуқуқий шарт-шароитларни яратиш, хусусий мулк дахлсизлиги ва ҳимояси кафолатларини кучайтириш, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қонунга зид бўлган қарорлари натижасида мулкдорнинг бузилган ҳуқуқларини тиклашнинг молиявий механизмларини қўллаш мазкур соҳада вужудга келган муносабатларни фуқаролик-ҳуқуқий тартибга солинишини талаб қилади.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-январдаги “2022 — 2026-йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги ПФ-60-сонли Фармонининг 2-иловасида 2022 — 2026-йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегиясини “Инсон қадрини улуғлаш ва фаол маҳалла йили”да амалга оширишга оид Давлат дастурида Давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг фаолияти устидан самарали суд назоратини ўрнатиш ҳамда фуқаро ва тадбиркорлик субектларининг одил судловга эришиш даражасини ошириш йўлида Судлар тизимида “ягона дарча” тамойилини кенг жорий этиш мақсадида аризаларни судга тааллуқлилигидан қатъий назар қабул қилиш ва ваколатли судга юбориш ҳамда муайян иш доирасида барча ҳуқуқий оқибатларни ҳал қилишни таъминлаш тизимини жорий этиш Устувор йўналишида Давлат идоралари томонидан етказилган зарарни қоплаш ва бошқа ҳуқуқий оқибатларга оид масалаларни ҳал қилиш бўйича маъмурий судлар ваколатини аниқ белгилаш назарда тутилган.

Умуман олганда, маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш, давлатнинг ижро ҳокимияти органлари тузилмаси ва фаолияти доираси, уларнинг фуқаро ва тадбиркорлик субектлари билан бўладиган ижтимоий муносабатлари кўлами бевосита маъмурий ҳуқуқ соҳаси билан боғлиқдир. Шу ўринда таъкидлаш ўринлики, маъмурий-ҳуқуқий муносабатларнинг асосий иштирокчиларидан бири бўлган маъмурий органлар (вазирликлар, давлат қўмиталари, агентликлар, инспексиялар, ҳокимликлар ва ҳ.к)нинг хўжалик юритувчи субектлар билан турли хил шартномавий-ҳуқуқий муносабатларга киришади. Маъмурий органлар ҳам юридик шахс сифатида мулкий ва бошқа тусдаги жавобгарлиги билан судда даъвогар ва жавобгар сифатида иштирок этиб, ўз ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш мақомига эгадир. Маъмурий ва фуқаролик ҳуқуқи соҳаларининг туташган жойларида ушбу ижтимоий муносабатлар инсон ҳуқуқ ва қонуний манфаатлари устунлиги принципи нуқтаи назаридан фуқаролик ҳуқуқи билан тартибга солинадиган муносабатлар доирасига тааллуқлидир. Ушбу ҳолатлар маъмурий ҳуқуқий муносабатларнинг фуқаролик ҳуқуқий муносабатлар билан ўхшаш ва алоқадор жиҳатлари мавжуд эканлигидан далолат берар экан, ҳокимият органларининг қарорларини ҳақиқий эмас деб топишда фуқаролик-ҳуқуқий жиҳатларини эътибор қаратиш муҳимдир.

Тухтаев Зафар Анварович,

Навоий туманлараро маъмурий судининг судьяси